Μπενφίκα: Η «κατάρα» των 100 ετών, οι 7 χαμένοι τελικοί κι η προσευχή του Εουσέμπιο

Η κατάρα του Μπέλα Γκούτμαν είναι πάνω από 60 ετών, αλλά ποτέ δεν θα μάθουμε με βεβαιότητα τι είπε ακριβώς ο μεγάλος Ούγγρος προπονητής.

Η κλασική, πιο διάσημη εκδοχή υποστηρίζει ότι είπε μετά την επεισοδιακή του αποχώρηση το 1962: «Σε 100 χρόνια από τώρα, η Μπενφίκα δεν θα κερδίσει ποτέ Κύπελλο Ευρώπης». Ωστόσο, η ακρίβεια αυτής της δήλωσης είναι πολύ αμφίβολη.

Ο λόγος για την απότομη αποχώρηση του Γκούτμαν από τη Λισαβόνα είχε να κάνει με την αρνητική αντίδραση της διοίκησης της Μπενφίκα να του πληρώσει μια αμοιβή για την κατάκτηση του Champions League δύο φορές συνεχόμενα. Εναλλακτικές θεωρίες λένε ότι δήλωσε σε μια συνέντευξη ότι θα περάσουν 100 χρόνια πριν οποιαδήποτε ομάδα της Πορτογαλίας καταφέρει να κερδίσει back to back Champions League.

Ανεξάρτητα από το ποια εκδοχή πιστεύετε, όλες οι προβλέψεις του Γκούτμαν – αληθινές ή φανταστικές – έχουν γίνει πραγματικότητα. Η οφειλή δεν αποπληρώθηκε ποτέ και η ευρωπαϊκή επιτυχία έχει εγκαταλείψει την ομάδα από τότε. Η Μπενφίκα έχει φτάσει στον τελικό του Champions League πέντε φορές ύστερα από τις διάσημες λέξεις του Γκούτμαν και έχει χάσει σε όλες τις περιπτώσεις.

Η ΑC Milan τους νίκησε το 1963, η Inter δύο χρόνια αργότερα, η Manchester United του Matt Busby κέρδισε στο διάσημο τελικό στο Wembley στην παράταση το 1968, η PSV πήρε τον τίτλο στα πέναλτι το 1988 και, τελικά, η Milan ήταν νικήτρια με 1-0 το 1990.

Ο ιστορικός τελικός έλαβε χώρα στη Βιέννη, όπου ο Γκούτμαν – που πέθανε πριν από 33 χρόνια – είναι θαμμένος, και ο μεγάλος Εουσέμπιο πήγε να προσευχηθεί στον τάφο του, ζητώντας να αρθεί η κατάρα. Ωστόσο, αυτό δεν βοήθησε.

Την σεζόν 2012/13, η Μπενφίκα έφτασε στον τελικό του Europa League στο Amsterdam ArenA, αλλά αποτύγχανε στον τελικό αγώνα, με την Chelsea να κατακτά το τρόπαιο μετά το γκολ του Μπράνισλαβ Ιβάνοβιτς στο τελευταίο λεπτό της αναμέτρησης, με σκορ 2-1 υπέρ των Άγγλων. Ακόμη, τη σεζόν 2013/14 η πορτογαλική ομάδα απέτυχε ξανά στον τελικό του Europa League, αφού έχασε από τη Σεβίλλη στα πέναλτι, επειτα από 120 λεπτά ποδοσφαίρου δίχως γκολ.

Για την ιστορία, ο Πορτογάλος προπονητής της Μπενφίκα, Ζόρζε Ζεσούς, είχε απορρίψει δημοσίως την ύπαρξη… κατάρας σε βάρος της ομάδας του, δίχως ωστόσο να δικαιωθεί από τα αποτελέσματα “Όχι, δεν πιστεύω ότι πρόκειται για κατάρα”, είπε ο Ζόρζε Ζεσούς στη συνέντευξη τύπου πριν από τον τελικό με την ισπανική ομάδα. “Οι περισσότεροι παίκτες ακόμα και δεν γνωρίζουν αυτήν την ιστορία, αυτό είναι μια γραφικότητα.

Θα πρέπει να τη σπάσουμε. Θα μπορούσαμε να το κάνουμε πέρυσι, έχουμε μια ευκαιρία και φέτος. Αυτό που κάνει είναι να μας ενθαρρύνει περισσότερο, να μας δίνει μεγαλύτερη δύναμη, ώστε να ξεπεράσουμε τους φαντάσματα των 50 χρόνων χωρίς να κερδίσουμε έναν ευρωπαϊκό τελικό. Πρέπει να το σπάσουμε, ελπίζω ότι αύριο θα είναι η στιγμή.”

Ο Γκούτμαν ήταν ένας ακραίος και «πολύχρωμος» χαρακτήρας. Απολάμβανε να είναι το επίκεντρο της προσοχής, να παίρνει αποφάσεις τολμηρές και να κάνει αποφασιστικές δηλώσεις. Αντίθετα με τους συναδέλφους του, πίστευε ότι δεν έπρεπε ποτέ να μείνει για πολύ καιρό στον ίδιο χώρο.

«Ένας προπονητής είναι σαν ένας δαμαστής λιονταριών. Κυριαρχεί πάνω στα ζώα μόνο όσο δείχνει αυτοπεποίθηση και δεν φοβάται. Αλλά όταν εμφανιστεί ένδεια φόβου στα μάτια του, είναι χαμένος», έλεγε συχνά ο Γκούτμαν.

Όσον αφορά τους εργοδότες του, ο Ούγγρος προπονητής δήλωνε: «Την πρώτη χρονιά, ο προπονητής εργάζεται ήρεμα, η δεύτερη είναι πιο δύσκολη και η τρίτη είναι μοιραία».

Για να είμαστε πιο ακριβείς, ο Γκούτμαν σχεδόν ποτέ δεν έμεινε ακόμα και δύο χρόνια στην ίδια ομάδα.

Ένα από τα πρώτα παραδείγματα έλαβαν χώρα στη ρουμανική ομάδα Ciocanul, όπου ο Γκούτμαν πήρε τον μισθό του σε… λαχανικά λόγω των προβλημάτων με τρόφιμα στη χώρα. Ο πρόεδρος τόλμησε να πιστέψει ότι μπορεί να επηρεάσει την επιλογή της ομάδας. “Έχεις τα βασικά. Καλή τύχη!” του είπε ο Γκούτμαν και έφυγε αμέσως.

Στην Kispest (μετέπειτα η γνωστή Honved), η μεγαλύτερη ουγγρική ομάδα της εποχής μετά τον πόλεμο, είχε δυσκολίες στη σχέση του με τον Ferenc Puskas, του οποίου τον πατέρα διαδέχτηκε ως προπονητής. Όταν ο “Καλπάζοντας Συνταγματάρχης” προσπάθησε να πείσει έναν παίκτη να αγνοήσει τις τακτικές οδηγίες του στο ημίχρονο, ο Ούγγρος προπονητής απλά πήγε στις εξέδρες και πήρε τραμ για το σπίτι του, χωρίς να επιστρέψει ποτέ.

Ίσως η πιο παράξενη δήλωσή του ήρθε όταν η AC Milan αποφάσισε να τον απολύσει το 1955, παρόλο που η ομάδα ήταν πρώτη στο πρωτάθλημα και έπαιζε εξαιρετικό ποδόσφαιρο. “Έχω απολυθεί, αν και δεν είμαι ούτε εγκληματίας ούτε ομοφυλόφιλος”, δήλωσε ο Γκούτμαν στους δημοσιογράφους.

Παρότι ήταν αμφιλεγόμενος, ο Γκούτμαν ήταν ένας εξαιρετικός προπονητής στην τακτική. Θα ήταν δίκαιο να πούμε ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στη νίκη της Βραζιλίας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958, εξάγοντας το επαναστατικό 4-2-4 σύστημά του στη Νότια Αμερική κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Sao Paolo και οδηγώντας την ομάδα στην κατάκτηση του πρωταθλήματος της πολιτείας.

Ωστόσο, η μεγαλύτερή του επιτυχία ήρθε στην Πορτογαλία, όπου ξεκίνησε με την Πόρτο και κατέκτησε το πρωτάθλημα το 1959, αποσπώντας τον τίτλο από την Μπενφίκα προς το τέλος της σεζόν.

Η επόμενη κίνησή του ήταν να φύγει και να μετακομίσει στους ανελέητους αντιπάλους της Πόρτο, την Μπενφίκα, όπου κέρδισε άλλους δύο τίτλους, καθώς και τα δύο Κύπελλα Ευρώπης. Η φιλοσοφία του επιθετικού ποδοσφαίρου ήταν εξαιρετικά επιτυχής και χαρακτηριστικά δήλωσε: “Δεν με πειράζει αν η αντίπαλη ομάδα σκοράρει, γιατί πάντα πιστεύω ότι μπορούμε να σκοράρουμε περισσότερα.”

Αυτό ακριβώς συνέβη στον μεγάλο τελικό του 1962 στο Άμστερνταμ, όπου η Ρεάλ Μαδρίτης προηγήθηκε με 2-0 και στη συνέχεια με 3-2 μέσω ενός χατ-τρικ του Πούσκας, αλλά η Μπενφίκα κατάφερε να νικήσει με 5-3 χάρη στον Εουσέμπιο. Μετά τη λήξη του αγώνα, ο Πούσκας έδωσε τη φανέλα του στον νεαρό Εουσέμπιο, εκφράζοντας τον θαυμασμό του.

Η Μπενφίκα ήταν η μόνη ομάδα στην καριέρα του Γκούτμαν που έμεινε για τρεις συνεχόμενες σεζόν. Ο Ούγγρος θα μπορούσε να συνεχίσει να χτίζει μια αυτοκρατορία παρόμοια με εκείνη της Ρεάλ Μαδρίτης τη δεκαετία του 1950, με τον Εουσέμπιο και τον Μάριο Κολούνα να τον λατρεύουν. Ωστόσο, αυτό ήταν εντελώς αντίθετο προς τον χαρακτήρα του και αποφάσισε να… επιτεθεί στους ανωτερούς του, απαιτώντας μια απίθανη αμοιβή και εκδίδοντας έτσι την κατάρα του.

“Σε 100 χρόνια από τώρα, η Μπενφίκα δεν θα κερδίσει ποτέ Κύπελλο Ευρώπης.”